Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odnoszący się do transmisji sportowych, a prawo litewskie

W lipcu 2013 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) oddalił odwołania od wyroków Sądu wniesione przez FIFA (The Fédération Internationale de Football Association) i UEFA (Union of European Football Associations) dotyczące transmisji rozgrywek piłkarskich mistrzostw świata i mistrzostw Europy.

Zgodnie z Dyrektywą Rady 89/552/EWG dotyczącej wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej, państwa Unii Europejskiej (UE) mogą wprowadzić zakaz transmisji na prawach wyłączności tych wydarzeń, które posiadają doniosłe znaczenie dla społeczeństwa danego kraju. Dlatego też Belgia i Wielka Brytania sporządziły listy wydarzeń mających doniosłe znaczenie dla obywateli tych państw. Listy zawierały w przypadku Belgi wszystkie mecze turnieju finałowego mistrzostw świata w piłce nożnej, a w odniesieniu do Wielkiej Brytanii dotyczyły wszystkich meczów finałowych mistrzostw świata i mistrzostw Europy w piłce nożnej. Zgodnie z prawem UE wykazy zostały przesłane do Komisji, która stwierdziła ich zgodność z prawem.

W odpowiedzi FIFA i UEFA zaskarżyły te decyzje przed Sądem argumentując, że nie wszystkie mecze z listy mają doniosłe znaczenie dla społeczeństw danych państw. Skargi zostały oddalone przez Sąd, dlatego organizacje wniosły odwołanie do TSUE.

FIFA, która jest organizatorem piłkarskich mistrzostw świata, uzyskuje znaczą część swoich dochodów ze sprzedaży praw do transmisji telewizyjnych rozgrywek mistrzostw świata. To samo odnosi się do UEFA, która jest głównym organizatorem piłkarskich mistrzostw Europy i posiada wyłączność na sprzedaż praw do transmisji.

W czasie ogłaszania wyroku TSUE przypomniał, że wyznaczenie przez dane państwo członkowskie określonych wydarzeń jako wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa i wprowadzenie zakazu ich transmisji na prawach wyłączności stanowi ograniczenie swobody przepływu usług, swobody przedsiębiorczości, swobody konkurencji i prawa własności. Jednakże te ograniczenia są uzasadnione celem, jakim jest ochrona prawa do informacji i zapewnienie szerokiego dostępu widowni do telewizyjnej relacji owych wydarzeń. Dlatego określenie takich wydarzeń leży wyłącznie w gestii danego państwa, a Komisja musi tylko zbadać czy procedura sporządzania listy jest zgodna z prawem UE.

Następnie TSUE stwierdził, że nie wszystkie mecze są tak samo ważne dla społeczeństwa i dlatego państwa członkowskie są zobowiązane do poinformowania Komisji o powodach, dla których uważają one, iż turniej finałowy mistrzostw świata lub mistrzostw Europy stanowi jedno wydarzenie, które w całości należy uznać za wydarzenie o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa danego państwa.

Jednakże wg. Trybunału owe niedopatrzenia nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Według danych dostarczonych przez FIFA i UEFA jak również wskaźników oglądalności widzów w ww. państwach, Trybunał uznał, że wszystkie mecze mistrzostw świata i Europy cieszyły się szerokim zainteresowaniem publiczności, dlatego można było je uznać za wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa.

Następnie TSUE orzekł, że ze względu na ograniczone uprawnienia Komisji w dziedzinie kontroli określania przez państwa członkowskie rangi wydarzeń, Komisja może uzasadnić swą decyzję w przedmiocie sporządzonego przez dane państwo członkowskie wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu w sposób zwięzły. Co więcej, jeżeli skutki takiej kwalifikacji dla swobodnego przepływu usług, swobodnej konkurencji i prawa własności nie wykraczają poza skutki nierozerwalnie związane z uznaniem danego wydarzenia za wydarzenie o doniosłym znaczeniu, szczegółowe uzasadnianie jej zgodności z prawem Unii nie jest konieczne.

Dlatego Trybunał oddalił odwołanie wniesione przez FIFA I UEFA, ponieważ nie wykazano, że skutki uznania turniejów finałowych mistrzostw świata i Europy za wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa nie wpływają negatywnie  na swobody i prawa Unii Europejskiej.

Na Litwie w 2010 roku Sejm przyjął poprawki do Aktu o informacji publicznej (Visuomenės informavimo įstatymas), ustanawiając, że litewskie kanały telewizyjne posiadające wyłączność do transmisji wydarzeń sportowych, będą musiały transmitować je bezpłatnie i na żywo, jeżeli dane wydarzenie sportowe będzie włączone w listę szczególnie ważnych wydarzeń dla społeczeństwa litewskiego (Lietuvai ypatingai svarbių įvykių sąrašą) (art.38 Visuomenės informavimo įstatymas).

W kwietniu br. po blisko dwóch latach ustaleń z Komisją Europejską litewski rząd zatwierdził nową listę wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa. Lista zawiera m.in. transmisje z Igrzysk Olimpijskich, mecze reprezentacji narodowej w koszykówce, mistrzostwa świata i Europy w koszykówce i piłce nożnej, czy Litewski Festiwal Piosenki. Cała lista dostępna jest na stronie litewskiego rządu.

Europejska Fundacja Praw Człowieka popiera wyrok Trybunału i uważa, że wydarzenia sportowe czy kulturalne powinny być transmitowane do jak najszerszej publiczności, ponieważ wpływa to pozytywnie na procesy integracyjne społeczeństwa i daje poczucie wspólnoty.

Autor: Tomasz Prądzyński, stażysta w Europejskiej Fundacji Praw Człowieka w ramach programu Leonardo da Vinci