Projekt edukacyjny „Europejczycy, Polacy, Obywatele” , Temat III: Unia Europejska (1)

Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) przedstawia innowacyjny edukacyjny projekt „Europejczycy, Polacy, Obywatele“, który ma za cel wdrożenie nowoczesnego programu nauczania przedmiotu wiedza o społeczeństwie (WOS). 

Przez 12 tygodni w piątkowych wydaniach “Kuriera Wileńskiego” będą ukazywały się artykuły z poszczególnych tematów WOS. Każdą środę o godz 17.40 tematy te będą przedstawiane na antenie radia “Znad Wilii”.

Po ukończeniu kursu uczestnicy rozwiążą test poprzez internet i będą mieli możliwość wygrać tablet, telefon komórkowy, iPod i inne nagrody! Wszyscy uczestnicy  otrzymają dyplomy.

Weź udział w projekcie! Bądź świadomym obywatelem! Formularz, regulamin i więcej informacji na stronie http://wos.efhr.eu/

Temat III: Unia Europejska (1)

Idea zjednoczonej Europy stała się realnym celem politycznym dopiero w drugiej połowie XX wieku, chociaż jeszcze w XIX wieku znany francuski pisarz Wiktor Hugo mówił o „Stanach Zjednoczonych Europy”. Najwięcej ciekawych pomysłów dotyczących integracji całego kontynentu pojawiło się w pierwszej połowie XX wieku, jednak wszelkie nadzieje okazały się płonne, gdy dwie krwawe wojny spustoszyły cały kontynent.

Prawdziwa integracja krajów europejskich zaczęła się tuż po II wojnie światowej, kiedy w 1951 roku 6 państw europejskich podpisało pierwszy traktat, który dał podwaliny pod nową organizację – Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Nazwa i jej charakter były związane z chęcią poddania kontroli międzynarodowej węgla i stali, uważanych za źródło wojny. W ten praktyczny, ale i nie mniej symboliczny sposób, podstawowe surowce służące prowadzeniu wojen, miały stać się narzędziami zgody i pokoju. Państwami założycielami dalszej integracji były: Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Niemcy oraz Włochy. Państwa te początkowo rozwijały między sobą tylko współpracę gospodarczą, jednak w kolejnych latach zauważyły potrzebę dalszej integracji. Postanowiono współpracować też w innych dziedzinach życia. Do wspólnoty zaczęły dołączać się kolejne państwa i z czasem współpracę rozszerzono między innymi na politykę regionalną, politykę ochrony środowiska, politykę pieniężną itd. Obecnie w krajach Unii Europejskiej (UE) 9 maja obchodzony jest dzień Europy, który stanowi początek integracji europejskiej.

Czas pokazał innym państwom atrakcyjność takiego układu. W 1973 roku do szóstki państw założycieli dołączyły się Wielka Brytania, Irlandia i Dania. W 1981 roku Grecja. W 1986 roku Hiszpania i Portugalia. W 1989 roku przystąpiono do wprowadzenia wspólnej waluty europejskiej – „Euro”. Oprócz integracji finansowej przystąpiono również do utworzenia politycznej Unii Europejskiej, która oficjalnie powstała po podpisaniu traktatu w Maastricht w lutym 1992 roku. Utworzenie Unii Europejskiej oznaczało proces zachęcania kolejnych państw do członkowstwa. W 1995 do UE były przyjęte Austria, Finlandia i Szwecja. W 2004 roku –  Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry. W 2007 roku –  Bułgaria i Rumunia. W 2013 –  Chorwacja. Dzisiaj Unia liczy 28 państw członkowskich.

Aby UE mogła pełnić swoje funkcje, traktaty wyposażyły ją w stosowne organy. Należą do nich przede wszystkim: Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski, Komisja Europejska oraz Trybunał Sprawiedliwości. Warto dodać, że te trzy ostatnie instytucje mają charakter ponadnarodowy. Oznacza to, że choć zasiadają w nich obywatele pochodzący z różnych krajów, to mają oni obowiązek kierować się dobrem Unii, jako całości, a nie lojalnością wobec własnego państwa.

W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie państw lub rządów każdego kraju UE. Przewodniczącym Rady Europejskiej jest obecnie Herman Van Rompuy, którego druga kadencja rozpoczęła się 1 czerwca 2012 roku i potrwa do 30 listopada 2014 roku.  Posiedzenia odbywają się zwykle w Brukseli. Rola Rady Europejskiej polega na wyznaczaniu ogólnych kierunków polityki i priorytetów UE oraz na rozwiązywaniu złożonych i delikatnych kwestii, których nie można było rozwiązać na niższym szczeblu współpracy międzyrządowej.

Inną instytucją unijną jest Rada Unii Europejskiej. W jej skład wchodzą ministrowie ze wszystkich państw UE, którzy spotykają się, aby przyjmować akty prawne i koordynować politykę w poszczególnych obszarach. Rada Unii Europejskiej uchwala unijne akty prawne, koordynuje ogólną politykę gospodarczą państw członkowskich oraz podpisuje umowy między UE, a innymi krajami. Posiedzeniom Rady przewodniczy odpowiedni minister kraju, który wówczas sprawuje prezydencję w Unii Europejskiej. Prezydencja każdego kraju trwa pół roku i obecnie pełni tą funkcję Litwa. Oznacza to, że Litwa reprezentuje Unię na arenie międzynarodowej oraz że to ona w głównej mierze ustala jej plan prac w tym półroczu. Plany Litwy na najbliższe sześć miesięcy zostały ujęte w haśle: „wiarygodna, rozwijająca się i otwarta Europa”.

Parlament Europejski reprezentuje obywateli państw UE. Składa się obecnie z 736 posłów.   Parlamentarzyści są wybierani w wyborach bezpośrednich, które odbywają się co pięć lat. Parlament jest bardzo ważną instytucją UE, dlatego że wybór posłów w parlamencie zależy od obywateli. W obecnym składzie Parlamentu Europejskiego mamy 12 przedstawicieli z Litwy, wśród nich jest także reprezentant partii Akcji Wyborczej Polaków na Litwie – Waldemar Tomaszewski.

Komisja Europejska jest jedną z głównych instytucji UE. Jej zadaniem jest reprezentowanie i ochrona interesów całej Unii. Komisja przygotowuje wnioski dotyczące nowych aktów prawa europejskiego oraz zarządza bieżącymi sprawami związanymi z polityką UE. W skład Komisji wchodzi jeden komisarz z każdego państwa UE. Przewodniczący Komisji powierza każdemu komisarzowi określony obszar polityki (np. komisarz do spraw transportu lub komisarz do spraw polityki regionalnej). Obecnym przewodniczącym Komisji Europejskiej jest Portugalczyk José Manuel Barroso, który w lutym 2010 roku rozpoczął swoją drugą kadencję na tym stanowisku. Najważniejszym zadaniem Komisji jest reprezentowanie i ochrona interesów całej Unii. Litwę obecnie reprezentuje w Komisji Europejskiej Algirdas Šemeta – komisarz do spraw finansowych. 

Oprócz wyżej wymienionych, w Unii Europejskiej funkcjonują również takie instytucje jak: Europejski Bank Centralny, który prowadzi politykę pieniężną w strefie euro; Trybunał Obrachunkowy, kontrolujący finanse UE; Trybunał Sprawiedliwości, który dba o zapewnienie zastosowania prawa Unii w taki sam sposób we wszystkich państwach członkowskich.

Poza tym, Unia Europejska ma swój hymn i flagę z okręgiem ułożonym z dwunastu gwiazd na niebieskim tle. Liczba gwiazd nawiązuje do starożytnej symboliki liczby 12 oznaczającej doskonałość i całość. Ta symbolika łączy się z dewizą Unii: „In varietate Concordia”, co z łaciny oznacza „Jedność w różnorodności”.