Sprawa bezprawnego nieudzielenia prawa przystąpienia do akredytacji dla Szkoły Średniej w Trokach trafiła do sądu

Dnia 19 grudnia 2013 r., na posiedzeniu Rady samorządu rejonu trockiego, głosami 14 z 25 radnych koalicji rządzącej, Szkołę Średnią w Trokach pozbawiono prawa do akredytacji. Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR), uznając decyzję za nieuzasadnioną i niezgodną z aktami prawnymi, zaangażowała się w wyjaśnienie sprawy i udzieliła bezpłatnej pomocy prawnej władzom szkoły.

EFHR przypomina, że decyzją Rady samorządu rejonu trockiego prawo przystąpienia do akredytacji programów kształcenia średniego na rok 2014 otrzymały następujące szkoły: Szkoła Średnia w Wysokim Dworze, im. H. Sienkiewicza w Landwarowie, D. Malinausko w Hanuszyszkach i Madeinos w Połukniu. („Trakų rajono savivaldybės tarybos 2013 m. gruodžio 19 d. sprendimas Nr. S1-331 „Dėl Trakų rajono Aukštadvario, Lentvario Henriko Senkevičiaus, Onuškio Donato Malinausko ir Paluknio „Medeinos“ vidurinių mokyklų vidurinio ugdymo programų akreditacijos“).

Wśród wymienionych szkół nie było Szkoły Średniej w Trokach, chociaż grupa członków Rady złożyła alternatywny projekt, w którym proponowano przyznać prawo do akredytacji również tej szkole. W odpowiedzi zaś na prośbę dyrektora szkoły o wytłumaczenie podjętej decyzji, Rada nie podała żadnych motywów odrzucenia prośby, została jedynie poinformowana o odrzuceniu projektu alternatywnego. Warto zaznaczyć, że w Planie ogólnym reorganizacji, przekształcenia struktury wewnętrznej szkół rejonu trockiego na lata 2012-2015 Rada jednak miała przewidziane, że szkoła średnia w Trokach przystąpi do akredytacji,a z kolei jeżeli program zostanie akredytowany, szkoła uzyska status gimnazjum.

20 stycznia 2014 r. Szkoła Średnia w Trokach złożyła skargę do Wileńskiego Okręgowego Sądu Administracyjnego (Vilniaus apygardos administracinis teismas) w związku z nieuzasadnioną decyzją Rady. W skardze zostało zaznaczone, iż niezasadnie odmówiono akredytacji oraz zwrócono się do Sądu z prośbą o zobowiązanie Rady rejonu samorządu trockiego do ponownego rozpatrzenia prośby przystąpienia szkoły do akredytacji programu nauczania i przyjęcia przez Radę uzasadnionej decyzji.

Szkoła zaznaczyła również, że jednym z kryteriów uzyskania akredytacji jest m.in. posiadanie statusu jedynej szkoły prowadzącej nauczanie w języku mniejszości narodowych w mieście oraz spełnianie wymogu posiadania minimalnej liczby uczniów w klasie 11-tej. Warto zaznaczyć, że zgodnie z oficjalnymi danymi szkoła co roku kompletuje klasę 11 liczącą 16-24 osób, którą co roku uzupełnia od 3 do 10 uczniów ze Szkoły Podstawowej im. A. Stelmachowskiego w Starych Trokach. Kryterium akredytacyjne, wymagające kompletowania klasy 11-tej z minimum 15-oma uczniami, jest spełnione. Nie zważając na to, Rada samorządu pozbawiła Szkołę Średnią w Trokach prawa do akredytacji, w wyniku czego już od 1 września 2014 roku w Trokach nie byłoby możliwości zdobycia wykształcenia średniego w języku polskim.

Jeżeli akredytacja nie zostanie przeprowadzona,  Szkoła Średnia w Trokach zostanie przekształcona w oddział gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Landwarowie. Warto podkreślić, że Ministerstwo Oświaty i Nauki, do którego szkoła także zwróciła się z prośbą o pomoc w wyjaśnieniu zaistniałej sytuacji,  w piśmie z dnia 5 lutego 2014 r. uznało, że szkoła odpowiada wymogom przystąpienia do akredytacji. W tym samym wniosku Ministerstwo poprosiło Radę o umotywowanie podjętej decyzji oraz o przedstawienie informacji, dlaczego  szkoła jednak została pozbawiona prawa do akredytacji.

W międzyczasie Rada samorządu trockiego przygotowała projekt przekształcenia struktury wewnętrznej Szkoły Średniej w Trokach oraz szkoły w Połukniu. W przedstawionym projekcie zaplanowano rozpoczęcie przekształcania struktury wewnętrznej szkoły i przerwanie od 1 września 2014 r. wykonywania programu kształcenia średniego. W projekcie postanowiono również nie organizować przyjęcia uczniów do klasy 11. Oznacza to, że Rada samorządu rejonu trockiego ma zamiar jeszcze przed przyjęciem decyzji przez sąd w tej sprawie, uprawomocnić swe plany pozbawienia Trok posiadania szkoły, świadczącej średnie wykształcenie w języku polskim.

Zdaniem EFHR jest to kolejny przykład dowodzący, iż pomimo obowiązującego prawa, przyjmowane są bezprawne i pogarszające sytuację polskiej mniejszości narodowej decyzje. Rada nie tylko nie wykonuje zatwierdzonego Planu ogólnego reorganizacji i przekształcenia struktury wewnętrznej szkół, ale też w sposób niezgodny z prawem chce reorganizować szkołę, która faktycznie spełnia wszystkie wymogi niezbędne do uzyskania akredytacji.