Obce nazwy osobowe odnajdą się w oryginalnej pisowni

15 lipca br. Sejm w pierwszym czytaniu przyjął dwa projekty ustaw o pisowni nazwisk w dokumentach tożsamości obywateli Republiki Litewskiej, które mają być rozwiązaniem nie tylko mniejszościom narodowym już od jakiegoś czasu dążącym do odzyskania oryginalnej pisowni swych nazwisk, ale też małżonkom cudzoziemców i ich dzieciom, którzy na co dzień muszą pokonywać trudności związane z udowodnieniem swojej tożsamości bądź związku cywilnego z inną osobą.

Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) przypomina, że pierwszy projekt przewidywał po złożeniu wniosku przez obywatela oryginalną pisownię imion i nazwisk w dokumentach tożsamości na stronie głównej z użyciem nielitewskich liter alfabetu łacińskiego, jeżeli zostanie przedstawiony dokument źródłowy z takim właśnie zapisem imienia i nazwiska. W przypadku, gdy imię i nazwisko w dokumencie źródłowym jest zapisane niełacińskim alfabetem, zapis w dokumencie tożsamości będzie pisany litewskimi znakami językowymi, ale jeżeli dokument źródłowy przekazuje zapis imienia oraz nazwiska i łacińskimi, i innymi znakami językowymi, do dokumentu tożsamości wpisuje się wersję łacińską. Projekt poparło 57 posłów na Sejm, 32 przeciwko, 12 powstrzymało się.

Natomiast drugi zakładał we wszystkich wypadkach użycie litewskiej formy pisowni imienia i nazwiska, ale na wniosek obywatela, jako informacja dodatkowa oryginalny wpis imienia i nazwiska (w wybranym języku) miałaby się znaleźć na dodatkowej stronie paszportu. Za głosowało 49 posłów, przeciwko – 8, wstrzymało się – 24. Jak już nieraz mówiono, projekty nie rozstrzygają w całości zaistniałej sytuacji problemowej, jednak jesteśmy w połowie drogi zastosowania zasad zgodnych z ratyfikowaną przez Litwę w 2000 r. Konwencją ramową o ochronie mniejszości narodowych.

Postanowiono również zwrócić się z wnioskiem o opinię do Państwowej Komisji Języka Litewskiego (PKJL, Valstybinė lietuvių kalbos komisija), której funkcją jest formułowanie wytycznych odnośnie państwowej polityki językowej oraz na podstawie danego wniosku zostawiono możliwość zmiany przewidzianych przez Sejm zasad. Jednak jak już pisaliśmy, wg opinii Komisji, w dokumentach osobistych niektórych kategorii obywateli Republiki Litewskiej mogą być wpisy zawierające litery, których nie ma w litewskim alfabecie, dlatego też liczymy na pozytywne rozpatrzenie przez Komisję przyjętych projektów.

Warto też przypomnieć, że obywatele Unii Europejskiej nie mają obowiązku posiadania paszportu. Również obywatel Litwy sam decyduje o tym, czy chce posiadać paszport, czy dowód tożsamości. Drugi projekt umożliwia prawnie niezobowiązujący wpis w dokumencie (paszporcie), którego osoba może najzwyczajniej nie posiadać. Co więcej, wpis na dodatkowej stronie paszportu nie identyfikuje osoby w życiu publicznym.

Kwestia oryginalnej pisowni dotyka 16% zawieranych corocznie małżeństw o charakterze mieszanym (małżonek pochodzi z innego kraju). Co więcej, liczba dzieci urodzonych poza granicami Litwy w przeciągu tylko 10 lat wzrosła z niecałego 1% do aż 16% w 2011 roku, więc możemy zauważyć, że liczba osób dotkniętych tym problemem ma tendencję wzrostową.

Sejm ma powrócić do rozpatrzenia kwestii pisowni imion i nazwisk w sesji jesiennej. EFHR sądzi, że tylko ustawa, uwzględniająca problemy i potrzeby mniejszości narodowych jak i małżeństw mieszanych, może zapewnić odpowiednią reglamentację ochrony praw człowieka.

EFHR ma nadzieję, że na kolejnych obradach parlamentarzyści skupią się nad prawem człowieka nie tylko do posiadania wpisu oryginalnej formy imienia i nazwiska, ale przede wszystkim możliwości zastosowania jej w codziennym życiu.

EFHR