Wyniki z egzaminu z języka litewskiego maturzystów szkół mniejszości narodowych i szkół litewskich w latach 2008 – 2013

Rok 2013 r. był pierwszym, w którym maturzyści ze szkół mniejszości narodowych zdawali ujednolicony egzamin z języka litewskiego. Zasady te, którym sprzeciwiali się przedstawiciele mniejszości narodowych wprowadzone zostały w nowej Ustawie o oświacie, przyjętej przez Sejm 17 marca 2011 r.

W lutym 2013 r. Minister Oświaty i Nauki wydał rozporządzenie, w którym wprowadził tzw. ulgi na egzaminie z języka litewskiego dla maturzystów szkół mniejszości narodowych. Zakładały one, że wspomniana grupa maturzystów na egzaminie z języka litewskiego będzie mogła pisać wypracowanie o mniejszej objętości, korzystać ze słowników i popełniać większą ilość błędów. Jednakże 18 czerwca 2013 r. Najwyższy Sąd Administracyjny Litwy (Lietuvosvyriausiasisadministracinisteismas) uznał, że wspomniane ulgi są niezgodne z konstytucyjną zasadą równości i powinny zostać zniesione. Niemniej jednak do 2019 r. pozostaną wprowadzone wcześniej różnice w ocenianiu – maturzyści szkół mniejszości narodowych na ujednoliconym egzaminie z języka litewskiego mają prawo popełnienia większej ilości błędów. Pamiętać jednak należy, że egzamin z języka jest jedynym obowiązkowym egzaminem maturalnym na Litwie, bez którego zdania uczeń nie otrzyma dyplomu maturalnego. Tym samym oznacza to, że staje się on najważniejszym egzaminem dla osób piszących maturę i zobowiązuje do zebrania co najmniej 30 punktów, które pozwolą na jego zdanie.

EFHR poddała analizie wyniki egzaminów z języka litewskiego uzyskane w latach 2008-2013 przez maturzystów ze szkół mniejszości narodowych oraz szkół litewskich. Z podanych przez Narodowe Centrum Egzaminacyjne (Nacionalinisegzaminųcentras) danych wynika, że we wspomnianym okresie liczba maturzystów w szkołach mniejszości narodowych zdających egzamin z języka litewskiego znacznie się zmniejszyła. Systematyczny spadek zauważyć można od 2009 r. – od tego roku do 2013 r. liczba maturzystów zmniejszyła się o 25,9%. Natomiast w litewskich szkołach liczba maturzystów ulegała ciągłym zmianom, co zostało przedstawione w Tabeli 1.Wzrost uczniów w szkołach z litewskich językiem nauczania jest interesujący mając na uwadze utrzymujący się w państwie niż demograficzny.

Tabela 1: Liczba maturzystów zdających maturalny egzamin z języka litewskiego

Liczba wszystkich dopuszczonych do zdawania egzaminu z języka litewskiego jako języka ojczystego i państwowego przedstawiona została w tabeli 2.

Tabela 2: Dopuszczeni do zdawania do egzaminu z języka litewskiego

Po poddaniu analizie wyników z egzaminu maturalnego z języka litewskiego można stwierdzić, iż ujednolicenie egzaminu spowodowało, iż uzyskane przez maturzystów ze szkół mniejszości narodowych wyniki były gorsze niż w latach ubiegłych.

W 2013 r. jedynie 5 maturzystów z 1303 (0,3%) ze szkół mniejszości narodowych osiągnęło maksymalną ilość punktów, co było prawie trzykrotnie mniej niż w rok ubiegłym. Najlepsze wyniki, czyli 100% z egzaminu wspomniana grupa maturzystów uzyskała w latach 2008-2011 (18-20 osób). Natomiast w litewskich szkołach liczba maturzystów, którzy uzyskali maksymalny wynik w 2013 r. stanowiła 1,8% i w porównaniu do lat ubiegłych była znacznie wyższa, co zostało przedstawione w Tabeli 3.

Tabela 3: Liczba maturzystów, którzy uzyskali maksymalny wynik (100%)

Wyniki z egzaminów większości maturzystów ze szkół mniejszości narodowych zdających egzamin w 2013 r. znalazły się w przedziale od 16 do 37%. Powyżej 50% zdobyło jedynie 327 osób, co stanowi 25,1% maturzystów. W porównaniu do 2012 r. jest to bardzo znaczący spadek, bowiem w 2012 r. powyżej 50% uzyskało ponad dwukrotnie więcej osób, bo aż 779, co stanowiło 49,9% wszystkich maturzystów. Z kolei w szkołach litewskich powyżej 50% w 2013 r. uzyskało aż 41,1% maturzystów i był to wynik niższy jedynie o 8,4 punkty bazowe w porównaniu do 2012 r. Wyraźnie widać więc, że gorsze wyniki dotyczą przede wszystkim maturzystów szkół mniejszości narodowych.

Tabela 4: Liczba maturzystów, którzy uzyskali wynik powyżej 50%

Wyniki z języka litewskiego po ujednoliceniu egzaminu są więc niższe zarówno w szkołach mniejszości narodowych jak i w szkołach z litewskim językiem nauczania, co może także świadczyć o coraz trudniejszych egzaminach.

Wspomnianego egzaminu w 2013 r. nie zdało 148 maturzystów ze szkół mniejszości narodowych, co stanowiło 11,4% wszystkich zdających i było o 5,2 punkty bazowe więcej niż w roku poprzednim. Z kolei w litewskich szkołach w 2013 r. egzaminu nie zdało 9,5%, co w porównaniu z rokiem ubiegłym było jedynie o 2 punkty bazowe więcej. Wyniki z lat ubiegłych przedstawione są w Tabeli 5.

Tabela 5: Liczba maturzystów, którzy nie zdali egzaminu maturalnego

Pomimo tego, że wyniki uzyskane z języka litewskiego w 2013 r. zarówno w szkołach mniejszości narodowych jak i szkołach litewskich są gorsze w porównaniu do roku 2012, zmiana ta jest o wiele wyższa wśród maturzystów ze szkół mniejszości narodowych. Tym samym pozwala przypuszczać, że wprowadzone ujednolicenie egzaminów i zbyt krótki okres na wyrównanie różnic programowych w nauczaniu języka litewskiego w szkołach mniejszości narodowych przełożyły się na uzyskanie przez maturzystów ze szkół mniejszości narodowych gorszych wyników z egzaminu z języka litewskiego.

EFHR