Europosłowie w obronie szkół mniejszości na Litwie

10 czerwca 2015 r., 60 członków Parlamentu Europejskiego (PE) z 13 państw Unii Europejskiej, reprezentujących wszystkie frakcje polityczne, podpisało się pod listem protestacyjnym do premiera Republiki Litwy Algirdasa Butkevičiusa. Pismo, będące formą protestu dotyczyło kwestii związanych z pogarszającą się sytuacją mniejszości narodowych na Litwie, w tym zwłaszcza w kwesti ochrony ich praw oświatowych.

Dodatkowo 11 czerwca 2015 roku posiedzenie Intergrupy ds. Tradycyjnych Mniejszości Narodowych i Językowych (Intergroup for Traditional Minorities, National Communities and Languages) poświęcone zostało sprawom oświaty mniejszości narodowych na Litwie.

We wspomnianym liście protestacyjnym, europosłowie odnieśli się przede wszystkim do problemów szkół mniejszości wynikających m.in. z procesu reorganizacji oraz optymalizacji sieci szkół. Autorzy już na samym wstępie stwierdzili, że „próba likwidacji kilkunastu szkół średnich z mniejszościowym, polskim językiem nauczania, jest niedopuszczalna z europejskiego punktu widzenia i jest niezgodna z duchem prawa wspólnotowego. Traktat Lizboński kładzie wyraźny nacisk na promowanie wielojęzyczności, wielokulturowości i wieloetniczności.” Zaapelowali oni także o zwiększenie zakresu ochrony prawnej dla przedstawicieli wszystkich mniejszości zamieszkujących terytorium Litwy.

Według 60 członków PE, Litwa popełniła ogromny błąd unieważniając w 2010 r. ustawę o mniejszościach narodowych, a do tej pory Sejm nie potrafi uchwalić aktu, który regulowałby kwestie związane z mniejszościami, w tym sprawy oświaty, oraz który współgrałby z normami prawa międzynarodowego.

Oprócz takich spraw jak niedrukowanie podręczników w języku ojczystym czy zmniejszenie finansowania tak zwanego koszyczka ucznia dla szkół mniejszości narodowych, bolesnym ciosem było ujednolicenie egzaminu z języka litewskiego – tak europosłowie opisywali praktyki dotyczące oświaty, prowadzone przez władze państwowe, a działania Litwy na tym polu uznali za przejaw dyskryminacji wobec części obywateli kraju.

W końcowej części listu, jego autorzy namawiają rząd litewski „do większej ochrony praw mniejszości oraz o zaprzestanie procesu likwidacji szkół wbrew woli i żywotnym interesom polskiej mniejszości narodowej na Litwie”.

Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) już niejednokrotnie nagłaśniała problemy mniejszości narodowych dotyczące spraw związanych z oświatą czy z brakiem odpowiednich regulacji prawnych. EFHR nie ukrywa zadowolenia z faktu, że problemy te zwróciły uwagę niemałej grupy europarlamentarzystów, którzy wystosowali oficjalne pismo do premiera Litwy. Fundacja ma nadzieję, że międzynarodowe naciski przyczynią się do poprawy sytuacji mniejszości narodowych zamieszkujących terytorium Litwy. O wcześniejszych uwagach społeczności międzynarodowej i wskazywanych problemach w ochronie praw mniejszości narodowych można przeczytać m.in. tutaj.

EFHR