Żonglerka podwójnym obywatelstwem – kolejne otwarcie

Obywatele Litwy już zdążyli niestety przyzwyczaić się do tego, że jedna z najważniejszych ustaw w państwie, która reguluje obywatelstwo litewskie, zamiast być gwarantem stabilności, jest przedmiotem ciągłych zmian. Przyjęta w roku 1991 ustawa o obywatelstwie do czasu jej wygaśnięcia w roku 2003 była zmieniana 10 razy. Następna ustawa przyjęta w roku 2003 i obowiązująca do roku 2011 miała 6 zmian. Najnowsza ustawa obowiązująca od 2011 roku doczekała się już 3 poprawek. Sąd Konstytucyjny RL na temat podwójnego obywatelstwa wypowiadał się już trzy razy. Te ciągłe zmiany,  w przeciągu przeszło 24 lat spowodowały powstanie wielu grup o różnym statusie, pomimo bycia w tej samej sytuacji faktycznej. Sytuacja, która w demokratycznym państwie prawa jest nie do zaakceptowania.

Przyjęte 19 listopada 2015 r. przez Sejm Republiki poprawki przywracają prawo posiadania podwójnego obywatelstwa dla  dzieci, które obywatelstwo litewskie i obywatelstwo innego państwa otrzymali w momencie urodzenia. osoby które zgodnie z artykułem 7, mają prawo być obywatelami RL i innego państwa i  ci, którzy do wejścia w zycie niniejszej ustawy stracili obywatelstwo RL ze wzgledu na to , że nabyli obywatelstwo innego państwa, mogą złożyc wniosek o zwrócenie obywatelstwa RL na podstawie  21 artykulu i w porządku stanowionym w artykule 42.  Warto jednak podkreślić, że już poprzednio pojawiały się propozycje dotyczące zmiany prawodawstwa mające na celu legalizację podwójnego obywatelstwa. 16 kwietnia 2014 r. do Sejmu RL wpłynęła propozycja, aby wspólnie z wyborami prezydenckimi w 2014 roku przeprowadzić referendum w sprawie podwójnego obywatelstwa  więcej o tym tutaj. Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) chciałaby przypomnieć, że w 2013 roku, to właśnie  Pani Prezydent D. Grybauskaitė była inicjatorką nowelizacji pozbawiającej obywatelstwa litewskiego przez dzieci urodzone za granicą. To przez tę poprawkę z 2013 r. osoby, które ukończyły 21 lat zobowiązane były do zrzeknięcia się  obywatelstwa jednego z rodziców. Należy przy tym podkreślić, że ustawa ta obowiązywała z datą wsteczną i objęła wszystkie dzieci urodzone po 22 lipca 2008 roku. Na mocy najnowszej poprawki z 2015 r. osoby  urodzone za granicą, także dzieci adoptowane przez obywateli RL do 18 lat i mające obywatelstwo litewskie nie będą musiały dokonywać wyboru w wieku 21 lat i zachowają oba obywatelstwa.  Podwójne obywatelstwo mogą zachować również osoby, które wyjechały z terytorium Litwy w czasie okupacji przed odzyskaniem przez Litwę niepodległości w 1990 r. albo osoby, które obywatelstwo otrzymują automatycznie (ipso facto) poprzez zawarcie małżeństwa z cudzoziemcem.

EFHR wyraża zadowolenie z faktu uchwalenia i podpisania ustawy rozwiązującej częściowo problem podwójnego obywatelstwa, zwłaszcza w odniesieniu do najmłodszych obywateli państwa, których jak wskazują oficjalne statystyki demograficzne, jest na Litwie coraz mniej. Liczba małżeństw mieszanych w roku 2014 wynosiła 3242, a 161 dzieci obywateli RL były urodzone za granicą. Niemniej, problem nie został całkowicie rozwiązany.  Warto przypomnieć, że EFHR już od lat proponuje, aby druga i trzecia część art. 12 Konstytucji Republiki Litewskiej brzmiała następująco: „Obywatel Republiki Litewskiej może być obywatelem innego państwa. Obywatel Republiki Litewskiej nie może zostać pozbawiony obywatelstwa litewskiego, chyba że sam się go zrzeknie”. Odpowiednia zmiana powinna zostać wprowadzona w najwyżym akcie prawnym i odnosić się do wszsytkich obtywateli, a nie tylko dzieci urodzonych poza granicami państwa.  O tym już EFHR pisała wcześniej tutaj oraz tutaj.

Nie minął miesiąc i Sejm przyjął kolejną, czwartą tym samym od 2010 roku, zmianę ustawy o obywatelstwie. 22 grudnia 2015 r. posłowie, na wniosek Pani Prezydent, uchwalili projekt, który daje  Głowie państwa prawo do wyrażenia zgody na zachowanie obywatelstwa litewskiego dla osób szczególnie zasłużonych dla Litwy w momencie otrzymania obywatelstwa innego kraju. Poprawki umożliwią także szczególnie zasłużonym osobom przywrócenie litewskiego obywatelstwa, jeżeli wcześniej zostały go pozbawione, otrzymując obywatelstwo innego kraju. Poprawka ta tworzy kolejny wyjątek i tym samym kolejną grupę uprzywilejowanych osób w państwie. Pokazuje to po raz kolejny, że ustawodawca litewski nie ma spóknej i długofalowej koncepcji co do tego kto powinien być obywatelem Litwy.

EFHR