EFHR zaniepokojona brakiem wiedzy na temat ochrony praw człowieka

W 2014 r. na zamówienie Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Litewskiej (RL) (Lietuvos Respublikos Teisingumo Ministerija) przeprowadzono badanie opinii publicznej poświęcone wiedzy o ochronie praw człowieka. Z badania wynika, iż tylko 21% respondentów uważa, że posiada wiedzę wystarczającą do obrony swoich praw, 34% badanych wskazało, że takiej wiedzy nie posiada zupełnie, a 30% wyraziło chęć uzyskania dodatkowych informacji na temat praw człowieka.

Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) pragnąc zbadać jak do tematu podnoszenia świadomości o ochronie praw człowieka podchodzą uczelnie oraz instytucje państwowe, zwróciła się do nich z zapytaniem m.in. o tym czy jest wykładany przedmiot praw człowieka oraz o przedstawienie informacji o organizowanych szkoleniach na ten temat.

Z nadesłanych 26 odpowiedzi z 42, tylko na 5 uniwersytetach (Uniwersytet Wileński, Uniwersytet Michała Romera, Uniwersytet Witolda Wielkiego, Uniwersytet Szawelski, Litewski Uniwersytet Edukologiczny) i w 2 kolegiach (Kolegium Mariampolskie, Litewskie Kolegium Biznesu) jest wykładany przedmiot o ochronie praw człowieka. Najszerzej temat praw człowieka poruszany jest na Uniwersytecie Michała Romera, w którym od 2004 r. wykładane są przedmioty takie jak: Międzynarodowa ochrona praw człowieka, Prawa człowieka w biomedycynie, Unia Europejska i prawa człowieka i Problemy międzynarodowej ochrony praw człowieka. Wymienione przedmioty najczęściej wykładają profesorowie z Litwy.

W przypadku innych uniwersytetów i kolegiów, prawa człowieka nie są wykładane jako osobny przedmiot, lecz zagadnienia są poruszane na innych zajęciach, takich jak Praca socjalna, Politologia, Prawa człowieka w biomedycynie, Prawa człowieka i prawa dziecka i innych.

Sytuacja w instytucjach państwowych wygląda nieco lepiej – organizują szkolenia dotyczące praw człowieka lub bezpośrednio z nimi związane. W latach 2012-2015 Departament Służby Państwowej (Valstybės tarnybos departamentas) zorganizował 34 szkolenia, w których wzięło udział łącznie 237 osób. Departament Policji przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (Policijos departamentas prie Vidaus reikalų ministerijos) w latach 2012-2015 zorganizował 39 szkoleń, w których wzięło udział około 1000 uczestników. Najwięcej uczestników – 253 – wzięło udział w szkoleniach na temat przemocy w rodzinie i przestępstwach na podstawie płci.

Nie mniej ważne szkolenia organizowała Generalna Prokuratura RL (Lietuvos Respublikos Generalinė Prokuratūra). W latach 2014-2015 było zorganizowanych 14 szkoleń, w których wzięło udział 248 osób, z czego najwięcej – 110 – w szkoleniu pod nazwą „Praktyki Europejskiego Sądu Praw Człowieka stosując artykuły Europejskiej Konwencji Praw Człowieka związane ze sprawami przeciwko Litwie, oraz zakaz dyskryminacji. Ministerstwo Sprawiedliwości RL podało informację o zorganizowanych 7 szkoleniach w latach 2012-2015, w których uczestniczyło około 200 osób. Tematy szkoleń poświęcone były wdrażaniu w życie postanowień Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W 2016 r. tematyce tej planuje się poświęcić konferencję międzynarodową.

Dla sędziów i innych osób szkolenia przeprowadzała także Narodowa Administracja Sądów (Nacionalinė teismų adminitracija). W okresie 2012-2015 w szkoleniach uczestniczyła także nie mała liczba osób – 973. Największa konferencja poświęcona prawu Unii Europejskiej odbyła się w 2014 r.

Od początku działalności Fundacja organizuje bezpłatne szkolenia na temat ochrony praw człowieka, przystosowane do potrzeb uczniów, prawników oraz innych zainteresowanych osób roku 21 października 2015 r. EFHR zorganizowała, nieodpłatne szkolenie z zakresu wdrażania prawa międzynarodowego. 26 listopada 2015 r. EFHR zorganizowała drugą część darmowej sesji szkoleniowej dotyczącej praw człowieka oraz postępowania sądowego w zakresie prawa międzynarodowego. W obu szkoleniach wzięło udział łącznie około 150 osób. O tym można więcej przeczytać tutaj i tutaj. Łączna liczba uczestników szkoleń EFHR w 2015 r. wyniosła około 1000 osób.

Z podanej informacji wynika, że na Litwie zdecydowanie za mało uwagi jest zwracane na zagadnienia praw człowieka czego skutkiem jest to, że mieszkańcy broniąc swych praw zwracają się do nieodpowiednich instytucji, albo w ogóle nie wierzą w możliwość otrzymania odpowiedzi, o czym wspomina również Rzecznik ds. Równych możliwości w swoim sprawozdaniu za 2015 r. wskazując, że 95% ofiar naruszeń praw człowieka nigdzie nie zwraca się o pomoc. EFHR zgadza się ze zdaniem ministra sprawiedliwości, że kształtowanie i realizację polityki edukacji prawnej państwo powinno zacząć od najmłodszych lat, a podstawy prawa powinny być wykładane na uczelniach wyższych. Wierzymy, że wkład EFHR w edukowanie społeczeństwa w kwestii praw człowieka pomoże zwiększyć wśród obywateli Litwy świadomość przysługujących im praw.

EFHR przypomina, że udzieli bezpłatnej pomocy prawnej każdemu, kto został ofiarą dyskryminacji i naruszeń praw człowieka w życiu zawodowym lub prywatnym. EFHR organizuje także bezpłatne szkolenia na temat ochrony praw człowieka, przystosowane do potrzeb uczniów, pracowników instytucji, firm prywatnych oraz innych zainteresowanych osób.

EFHR