Walka o oryginalną pisownię imion i nazwisk nie ustaje – ile wyroków jeszcze musi zapaść do przyjęcia ustawy?

Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) już w lipcu 2016 r. ogłosiła komunikat o wygraniu ośmiu spraw dotyczących wpisania litery „w“ oraz „x“ do dokumentów tożsamości obywateli Republiki Litewskiej. Tym razem, kolejne dwa sądy ogłosiły szczególnie istotne orzeczenia w walce o ochronę prawa do poszanowania życia prywatnego oraz swobodnego przepływu osób.

W dniu 12 października b.r. Sąd Dzielnicowy Rejonu Orańskiego wydał wyrok w sprawie „Bobrowski“, na mocy którego zobowiązał Rejonowy Urząd Stanu Cywilnego w Oranach do zapisu w akcie ślubu nazwiska obywatelki Litwy, która wyszła za mąż za obywatela Niemiec, z użyciem litery „w“. Sąd uwzględnił wyjaśnienia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, że zróżnicowany zapis tego samego nazwiska dla współmałżonków może spowodować poważne utrudnienia zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Jeżeli taka sytuacja spowodowałaby zakwestionowanie prawidłowości danych zawartych w dokumentach tożsamości oraz wywołałaby obawy związane z tożsamością rodziny oraz relacjami pomiędzy jej członkami, mogłyby nastąpić poważne konsekwencje. Według oceny sądu, zakaz pisowni nazwiska z literą „w“ jest nieproporcjonalny w stosunku do trudności, które doznałaby wnioskodawczyni w związku z zaniechaniem wydania jej aktu ślubu z przybranym przez nią nazwiskiem męża z literą „w“. Zakaz wpisania do ewidencji przybranego nazwiska męża przy użyciu litery „w“ stworzyłby również przesłanki do naruszenia zasady poszanowania życia prywatnego i rodzinnego oraz prawa do imienia i nazwiska.

Tymczasem w dniu 17 października b.r. Sąd Administracyjny Okręgu Wileńskiego wydał wyrok w sprawie Jacquet oraz zobowiązał do wydania dziecku nowego paszportu z literą „q“. Dziecko obywatelki Litwy i obywatela Francji już od dziesięciu lat mieszka na Litwie oraz jest obywatelem zarówno Litwy, jak i Francji. Niepełnoletni posiada litewski akt urodzenia i paszport z poprawną pisownią jego nazwiska, tj. literą „q“. Jednakże po wygaśnięciu paszportu Zarząd Migracji odmówił wydania nowego paszportu. Podczas ogłaszania wyroku sąd kierował się orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekającym, że jeżeli takie nazwiska zostały już wpisane do rejestru mieszkańców, zaś żaden ujemny wpływ na zachowanie tożsamości kulturowej i językowej nie został ustalony, nie ma więc podstawy do zaniechania wpisania takiego nazwiska do ewidencji. Zaniechanie niniejszej czynności może być traktowane jako naruszenie praw człowieka.

Reprezentująca wnioskodawców w sądzie pomocnik adwokata Ewelina Baliko podaje, że co tydzień do sądu wpływają nowe skargi składane przez osoby prowadzące walkę o oryginalną pisownię nazwisk. Coraz więcej obywateli Litwy, którzy zawarli związek małżeński z obcokrajowcami, boryka się z trudnościami związanymi z pisownią swojego nazwiska. Niektóre sytuacje są nie tylko absurdalne, lecz również budzące niepokój – np. dziecko urodzone w Szwajcarii z imieniem „x“ nie może wyjechać z kraju, ponieważ Litwa odmawia wpisania jego aktu urodzenia do ewidencji oraz wydania litewskiego paszportu, dopóki jego nazwisko nie zostanie wpisane do ewidencji bez litery „x“ (poprzez jej zastąpienie „ks“).

W Sejmie zarejestrowano kilka projektów ustaw związanych z oryginalną pisownią imion i nazwisk. Dopóki członkowie Sejmu nadal odraczają podjęcie decyzji oraz uwzględnienie ogłoszonych wyroków sądu, osoby dotknięte niniejszym problemem są zmuszone do prowadzenia indywidualnej walki w sądach.

EFHR w dniu 28 października b.r. organizuje konferencję „Prawa mniejszości narodowych w świelte litewskiego prawa a prawo międzynarodowe i oczekiwania mniejszości narodowych“, na której zostaną przedstawione również wygrane sprawy dotyczące pisowni imion i nazwisk, a także omówione istniejące mity – kto w rzeczywistości doznaje utrudnień w związku z pisownią imion i nazwisk – mniejszości narodowe czy Litwini?

EFHR