WOS 2016 TEMAT IV: Media

IV edycja realizowanego przez Europejską Fundację Praw Człowieka (EFHR) projektu „Europejczycy, Polacy, Obywatele”, skierowanego do uczniów klas 9-12, dobiega już końca. Przedstawiamy ostatni temat – „Media masowe”. Do egzaminu online sprawdzającego nabytą wiedzę można będzie przystąpić jednokrotnie logując się na platformie projektu wos.efhr.eu w dniach 12 lub 13 grudnia. Więcej informacji o egzaminie na www.efhr.eu oraz platformie projektu wos.efhr.eu.

Prasa, radio oraz telewizja to środki masowego przekazu, z których korzystamy na co dzień. W państwach demokratycznych cieszą się one dużą swobodą, choć nie oznacza to, że nie są objęte określonymi zasadami. Na Litwie media działają m.in. w oparciu o: ustawę o informowaniu społeczeństwa, ustawę o reklamie oraz ustawę o Krajowej Radiofonii i Telewizji. Przedstawiciele mass mediów zobowiązują się również do przestrzegania Litewskiego Kodeksu Etyki Dziennikarzy i Wydawców, a nad ich pracą dodatkowo czuwa Komisja Etyki Dziennikarzy i Wydawców. Dlatego dziennikarze i wydawcy mają obowiązek przestrzegania praw autorskich, jak i o podawania zgodnych z prawdą informacji. Od komentatorów wydarzeń oczekuje się przede wszystkim rzetelności i obiektywizmu, chociaż należy pamiętać że docierająca do nas informacja jest przeważnie jedną z wielu perspektyw. Niemniej, dobra informacja prasowa powinna zawierać atrakcyjny lecz nie wprowadzający czytelnika w błąd tytuł, wraz ze zwięzłym tekstem dostarczającym najważniejszych i aktualnych informacji, zawierających konkretne dane i liczby. Dzięki temu artykuł staje się bardziej wartościowy w oczach czytelnika.

 Prasa, radio, telewizja i Internet są miejscem sporów różnych poglądów i ideologii. Przedstawiane informacje często wpływają na nasze życie począwszy od tego jak się ubieramy a skończywszy na sposobie odżywiania się i wyborach podjętych przy urnach wyborczych. Chociaż opiniotwórcze materiały pojawiają się zarówno w gazetach jak i programach telewizyjnych, to właśnie Internet cieszy się w dzisiejszych czasach największą popularnością. Dla 62% mieszkańców Litwy jest on głównym źródłem informacji o świecie.

Internet pozwala przekazywać informację z olbrzymią szybkością, w ilości znacznie przekraczającej możliwości prasy czy nawet telewizji i radia. Co więcej, Internet pozwala użytkownikom dzielić się między sobą poglądami i dodatkowymi materiałami. Ta swoboda niesie ze sobą również pewne negatywne konsekwencje. Informacje są krótkie i a często oparte na niepełnych lub błędnych informacjach. Dzieje się tak dlatego, że „internetowym dziennikarzem” może zostać każdy, bez względu na doświadczenie. Dlatego też warto pamiętać o tym, by nie dawać wiary wszystkiemu co pojawia się w Internecie, a najlepiej sprawdzać podaną informację w kilku źródłach.

 Przy tym zamieszczaniu informacji należy pamiętać o podstawowych prawach autorskich takich jak podanie oryginalnego autora i źródła, inaczej taka wiadomość może zostać uznana za plagiat, co jest przestępstwem. Z tego powodu korzystając z danych do wszelkich praw naukowych należy podać źródło i autora informacji. Nawet jeżeli nauczyciel czy wykładowca nie sprawdzi referatu czy pracy naukowej w programie anty-plagiatowym od razu to istnieje duże prawdopodobieństwo że zostanie sprawdzona w późniejszym okresie. Popełnienie plagiatu zawsze skutkować utraceniem tytułu naukowego.

 Anonimowość w Internecie jest jedynie pozorna. Komentując artykuły w Internecie zawsze należy przestrzegać prawa. Absolutną podstawą jest nie używanie mowy nienawiści w swoich komentarzach, gdyż zgodnie z obowiązującym na Litwie prawem za używanie mowy nienawiści, w tym poniżanie innych osób oraz dyskryminację, grozi m.in. kara finansowa, prace społeczne, areszt domowy, a nawet kara pozbawienia wolności.

Chociaż od kilku lat obserwuje się spadek poczytności mediów papierowych to wciąż są one podstawowym źródłem rzetelnych informacji o wysokiej jakości. Obecnie coraz więcej wydawców przenosi swoje gazety do przestrzeni internetowej, umożliwiając czytelnikom zamówienie gazety w wersji elektronicznej. Jest to o wiele szybszy i tańszy sposób przedstawienia informacji i jej dotarcia do czytelnika, który pozwala również utrzymać dotychczasowych czytelników.

Media na Litwie stanowią dobrze zorganizowaną sieć współpracy między prywatnymi i publicznymi nadawcami. Istnieją bowiem dwie agencje prasowe: ELTA (Lietuvos naujienu agentura) oraz BNS (Baltic News Service). Prywatni nadawcy o zasięgu ogólnokrajowym to m. in: BTV Baltijos TV, LNK i TV3; o zasięgu regionalnym np. Alytaus regioninė televizija. Oprócz tego, nadawca publiczny LRT (Lietuvos radijas ir telewizja) nadaje nie tylko w języku litewskim, ale udostępnia swój czas antenowy programom prowadzonym w językach mniejszości narodowych. W języku polskim emitowany jest m.in. program „Album Wileński”.

 Swoje miejsce w mediach na Litwie mają również rozgłośnie radiowe, zarówno ogólnokrajowe takie jak: Lietus, M-1, M-1 Plius jak i radia mniejszości narodowych, np. radio „Znad Wilii” czy „Russkoje Radijo”. Również prasa na Litwie wydawana jest nie tylko w języku litewskim, ale również w językach mniejszości narodowych, czego przykładem jest gazeta „Kurier Wileński”. Według danych Departamentu Statystyki Litwy w 2015 r. wydawano 3 gazety w języku polskim oraz  16 gazet w języku rosyjskim.

Za odpowiedź udzieloną w temacie „Transformacja ustrojowa” bilety do kina wygrała Justyna Leonowicz. Gratulujemy i zadajemy kolejne pytanie!

Zastanów się! Czy media publiczne pozostają bezstronne wobec upodobań politycznych? Uzasadnij swoją odpowiedź. Zamieść swoją odpowiedź do 14 grudnia na forum dyskusyjnym na platformie wos.efhr.eu i wygraj dwa bilety do kina na dowolnie wybrany film!

Za odpowiedź udzieloną w tematcie „Media” bilety do kina wygrał Thomas Marek Gotovski

EFHR