EFHR złożyła raport alternatywny w sprawie wdrażania Konwencji Ramowej o ochronie mniejszości narodowych na Litwie

W 2018 r. Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) złożyła raport alternatywny w sprawie wdrażania Konwencji Ramowej o ochronie mniejszości narodowych (FCPNM) na Litwie. Raport ocenia implementację Konwencji Ramowej przez Departament ds. Mniejszości Narodowych przy Rządzie Republiki Litewskiej. Dokument został wysłany do Rady Europy, która nadzoruje przestrzeganie Konwencji.

Raport alternatywny EFHR został sporządzony w odpowiedzi na Czwarty raport w sprawie implementacji Konwencji Ramowej Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych w Republice Litewskiej zgodnie z art. 25 Konwencji, przygotowany przez Departament ds. Mniejszości Narodowych przy Rządzie Republiki Litewskiej. Czwarty raport obejmuje okres od drugiego kwartału 2011 r. do drugiego kwartału 2016 r. Raport ten został złożony w zeszłym roku.

Alternatywny raport Fundacji ma kilka celów. Po pierwsze, dostarczenie dokładnych danych i informacji na temat przestrzegania FCPNM w odniesieniu do mniejszości narodowych. Po drugie, wzmocnienie znaczenia Departamentu ds. Mniejszości Narodowych przy przyjmowaniu i wdrażaniu polityk dotyczących mniejszości narodowych w kraju. Po trzecie, zbadanie stanowisk Departamentu w sprawie wdrażania polityki mniejszości narodowych.

EFHR ma nadzieję, że ten raport alternatywny przyczyni się do poprawy sytuacji mniejszości narodowych na Litwie oraz przyczyni się do bliższej współpracy organizacji pozarządowych z Departamentem ds. Mniejszości Narodowych. EFHR jednak jest zawiedziona , że Departament nie zaprosił Fundacji do dyskusji podczas przygotowywania Czwartego raportu.

Podsumowanie raportu alternatywnego EFHR na temat Czwartego raportu Departamentu ds. Mniejszości Narodowych w sprawie implementacji Konwencji Ramowej Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych w Republice Litewskiej zgodnie z art. 25 Konwencji

• Artykuł 1. Litwa musi ratyfikować międzynarodowe instrumenty prawne oraz spełnić międzynarodowe zobowiązania w zakresie ochrony sytuacji mniejszości narodowych w kraju z prawnego punktu widzenia.
• Artykuł 2. Należy wdrożyć nowe mechanizmy prawne w celu realizacji Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych. Od czasu ratyfikacji Konwencji żadne nowe instrumenty prawne nie zostały ustanowione ani wdrożone, a Najwyższy Sąd Administracyjny Litwy stwierdził, że wdrażanie Konwencji nie jest obowiązkowe, dlatego mniejszości narodowe na Litwie nie są prawnie wspierane i chronione.
• Artykuł 3. Mniejszości narodowe stykają się z wieloma niedogodnościami, ponieważ nie ma zapewniających im prawa przepisów. Przykładami niekorzystnymi mniejszościom narodowym, są: brak dwujęzycznych nazw ulic oraz problemy z rejestrowaniem narodowości w paszporcie litewskim.
• Artykuł 4. Należy udostępnić mniejszościom narodowym więcej informacji na temat przestępstw na tle nienawiści i propagandy nienawiści ze względu na rasę, język, narodowość i pochodzenie etniczne, aby zjawiska te mogłyby zostać zgłoszone oraz ścigane, również wprowadzić więcej środków w celu zwalczania tych zjawisk.
• Artykuł 5. Środki Rządu Litewskiego przeznaczane instytucjom, zajmującym się prawami człowieka są nadal niewystarczające. Są jednak przeznaczane przez Rząd nagrody pieniężne absolwentom, którzy obronili najlepsze prace naukowe na temat mniejszości narodowych.
• Artykuł 6. Nastąpiły jednak dobre zmiany, takie jak poprawka Kodeksu Karnego Republiki Litewskiej w roku 2017 w odniesieniu do przestępstw na tle nienawiści. Jednak liczba tych rozpoznawanych przestępstw jest nadal bardzo niska.
• Artykuł 7. Zostały przez EFHR odnotowane liczbe przypadki interwencji policji przeciwko polskiej mniejszości narodowej jako naruszenie Artykułu 7 Konwencji.
• Artykuł 8. EFHR żałuje, że Prokurator generalny Litwy nie podjął żadnych działań w celu ochrony prawa do wolności wyznań mniejszości narodowych.
• Artykuł 9. Media polskie na Litwie mają krótszy czas antenowy niż media rosyjskie. Jest to niekorzystne dla polskiej mniejszości, ponieważ jest najliczniejszą mniejszością narodową na Litwie.
• Artykuł 10. Prawo do używania języków mniejszości i ich sytuacja na Litwie powinny być chronione prawem litewskim.
• Artykuł 11. Władze litewskie nie wydają dokumentów tożsamości zawierających określone znaki pisowni języków mniejszości narodowych i które nie funkcjonują w alfabecie litewskim. Prawo litewskie nie znalazło skutecznego rozwiązania tego problemu pisowni oryginalnej imion i nazwisk.
• Artykuł 12. Należy podjąć więcej działań w celu wsparcia zarówno promocji, jak i ochrony mniejszości narodowych w dziedzinie oświaty. Szkołom mniejszości narodowych jest potrzebna większa pomoc oraz zapewnienie jakościowych środków.
• Artykuł 13. Przepisy litewskie dotyczące egzaminów maturalnych i rejestracji szkół nie uwzględniają wizji mniejszości narodowych. Dlatego akredytacja szkół mniejszości narodowych na Litwie jest procesem wolniejszym i bardziej skomplikowanym niż proces akredytacji szkół niemniejszościowych.
• Artykuł 14. Jak podkreślano we wcześniejszych raportach EFHR, szkoły mniejszości narodowych na Litwie nie otrzymują odpowiedniego wsparcia ze strony Rządu ze względu na reformę oświaty z 2011 roku. Dlatego maleje liczba uczniów uczęszczających do szkół mniejszości narodowych.
• Artykuł 15. Należy zapewnić mniejszościom narodowym więcej udogodnień podczas wyborów lub referendum, ponieważ brakuje materiałów wyborczych przetłumaczonych na język polski i rosyjski. Ta sytuacja została zgłoszona przez OBWE / ODIHR w latach 2012 i 2016.
• Artykuł 16. Główna Komisja Wyborcza Republiki Litewskiej nie brała pod uwagę kwestii mniejszości narodowych, gdy zostały określone granice wyborcze w 2012 roku. Od tego czasu szanse mniejszości narodowych na wybór przedstawicieli mniejszości zostały ograniczone.