EFHR dzieli się rekomendacjami CERD

10 maja br. Komitet ONZ ds. Likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej (CERD)  wydał odpowiednie rekomendacje dla Litwy. W dokumencie znajduje się analiza pozytywnych zmian w litewskim systemie prawnym i politycznym, takie jak akredytacja Biura Rzecznika przy Sejmie RL, przyjęcie trzech planów działania (integracja cudzoziemców, niedyskryminacja i handel ludźmi) oraz program integracji Romów.

Jednak ostateczne wnioski zawierają listę kwestii i zaleceń, które wymagają uwagi w poszczególnych obszarach:

– Komitet niepokoi brak statystyk dotyczących korzystania z praw gospodarczych i społecznych przez osoby należące do różnych grup etnicznych i mających różną przynależność narodową (Art. 2). Komitet zaleca, aby Litwa gromadziła statystyki dotyczące sytuacji społecznej i ekonomicznej osób należących do różnych grup etnicznych i mniejszości narodowych, zdezagregowane według płci, wieku i innych istotnych wskaźników, w celu zgromadzenia niezbędnych danych empirycznych do tworzenia polityk i działań mających na celu wzmocnienie równości praw wynikających z Konwencji.

• Niewystarczające finansowanie Biura Rzecznika przy Sejmie RL oraz Biura Rzecznika ds. Równego traktowania.
• Brak uwzględnienia „koloru skóry”i „urodzenia” (pochodzenia) jako zakazanych podstaw dyskryminacji w Ustawie o równym traktowaniu i w Kodeksie karnym. Komitet zaleca, aby Państwo Strona zmieniło Ustawę o równym traktowaniu oraz Kodeks karny poprzez uwzględnienie w nich koloru skóry i urodzenia (pochodzenia) jako zakazanych podstaw dyskryminacji w celu dostosowania ich do postanowień artykułu (1) Konwencji.
• Brak strategii na walkę z mową nienawiści i podżeganie do nienawiści. Powołując się na swoje zalecenie ogólne nr 35(2013) dotyczące zwalczania rasistowskiej mowy nienawiści, Komitet zaleca, aby Litwa zintensyfikowała publiczne kampanie na rzecz walki z mową nienawiści, podżeganiem do nienawiści i przestępstwami z nienawiści, zwalczała uprzedzenia i negatywne nastawienie wobec mniejszości narodowych i migrantów oraz nawoływało do tolerancji i zrozumienia tychże grup, we współpracy ze społeczeństwem obywatelskim i przedstawicielami najbardziej poszkodowanych społeczności. Ponadto, Komitet zaleca, aby zwiększono nacisk na szkolenie dziennikarzy w zakresie unikania posługiwania się mową nienawiści i tworzenia stereotypów w stosunku do społeczności, przy zaangażowaniu Biura Inspektora ds. Etyki Dziennikarskiej.
• Niska liczba zgłaszanych przypadków mowy nienawiści i przestępstw z nienawiści. Komitet zaleca wzmocnienie możliwości służb ochrony porządku publicznego, organów ścigania i sędziów w zakresie prowadzenia dochodzeń i ścigania w sprawach dotyczących przestępstw z nienawiści oraz mowy nienawiści; zbieranie statystyk dotyczących badanych spraw przestępstw z nienawiści i podżegania do nienawiści przez polityków i media,w tym w Internecie; Doskonalenie systemu zbierania danych w celu umożliwienia zebrania danych zdezagregowanych według zakazanych podstaw w przypadku dyskryminacji, mowy nienawiści i przestępstw z nienawiści.
• Odszkodowania dla ofiar przestępstw na tle rasowym. Komitet zaleca, aby Litwa uwzględniło rekompensatę dla ofiar dyskryminacji i podżegania do nienawiści podlegającego artykułom 169,170 i 171Kodeksu karnego w projekcie Ustawy o rekompensacie dla ofiar przestępstw z użyciem przemocy.
• Skomplikowana sytuacja Romów. Komitet zaleca, aby Litwa zintensyfikowała swoje starania w kierunku integracji społecznej Romów,w ramach Planu działania w zakresie integracji Romów ze społeczeństwem litewskim na lata 2015-2020. W szczególności, Komitet zaleca przydział wystarczających środków finansowych i zasobów ludzkich do realizacji tej strategii i zapewnienie większego udziału społeczności romskiej, a w szczególności kobiet romskich, w jej wdrażaniu.
• Brak ustawy o mniejszościach narodowych. Mając na uwadze zagwarantowanie ochrony praw wszystkich mniejszości narodowych, Komitet zaleca, aby Litwa przyspieszyła proces sporządzania projektu i przyjęcia kompleksowej ustawy o mniejszościach narodowych.
• Luki w systemie dotyczącym udzielania azylu oraz brak odpowiednich środków zmniejszenia liczby osób nieposiadających obywatelstwa. Komitet zaleca: umożliwienie przez straż graniczną osobom ubiegającym się o azyl wjazdu na terytorium państwa, rejestrację takich osób i niezwłocznie ich kierowanie do organów zajmujących się udzielaniem azylu, a także zapewnienie im dostępu do usług prawnika, jeżeli wyrażają takie życzenie; rozbudowywanie ośrodków i mieszkań komunalnych dla osób ubiegających się o azyl;

W kwietniu br. Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) i Litewskie Centrum Praw Człowieka przedstawiły alternatywne sprawozdanie na temat wdrożenia Międzynarodowej konwencji w sprawie wszelkich form dyskryminacji rasowej (ICERD). Cieszymy się, że większość zaleceń zawartych w niniejszym raporcie znajduje odzwierciedlenie w końcowych wnioskach CERD. Świadczy to o znaczeniu organizacji monitorujących, które pomagają stworzyć obiektywny pogląd, ale także podkreśla pilność niektórych kwestii związanych z ochroną praw człowieka.

Wyrażamy nadzieję, że zalecenia CERD przyczynią się do rozwoju praw człowieka i mniejszości narodowych na Litwie. EFHR dzieli się ostatecznymi tłumaczeniami ostatecznych ustaleń w języku litewskim, polskim i rosyjskim w celu zwiększenia świadomości społecznej.