Kolejne nazwisko z literą „X” zostanie wprowadzone do Rejestru Mieszkańców Litwy

W dniu 22 marca 2021 r. Sąd Dzielnicowy m. Wilno wydał decyzję, w której zobowiązał Urząd Stanu Cywilnego (CMS) do zarejestrowania narodzin dzieci obywatelki Republiki Litewskiej z zachowaniem oryginalnej pisowni ich nazwiska jako „Da Silva Xavier”. Decyzja ta stała się już ostateczna. 

Powodowie oświadczyli, że zawarli związek małżeński na Litwie w 2015 roku. Nazwisko powodów w akcie małżeństwa po zawarciu ślubu brzmi „Da Silva Xavier”. Należy zaznaczyć, że w litewskim paszporcie powódki również figuruje jej nazwisko z literą „x”. Z dokumentacji sprawy wynika, że w ramach zamieszkania w Irlandii wnioskodawcom urodziło się dwoje dzieci. Powodowie nadali swoim dzieciom nazwisko „Da Silva Xavier”. W 2021 r. powodowie złożyli prośbę do CMS Administracji Miasta Wilna o zarejestrowanie narodzin ich dzieci na Litwie, nadając im oryginalne nazwisko. CMS odmówił, stwierdzając, że nazwisko dzieci może mieć formę „Ksavier” i że zostanie to uznane za graficzną wersję nazwiska „Xavier”. W tym przypadku powodowie zaznaczyli, że nie byliby zadowoleni z opcji zaproponowanej przez CMS, aby wpisać „ks” zamiast „x”: taki wpis stworzyłby praktyczne problemy w identyfikacji członków rodziny i ustaleniu ich pokrewieństwa. Tak więc w niniejszym przypadku wnioskujący wskazali na praktyczne trudności, które mogą być uzasadnieniem dla wyjątku.

W wyżej wymienionej decyzji Sądu Dzielnicowego m. Wilno, po dokonaniu kompleksowej analizy orzecznictwa sądów międzynarodowych, sąd stwierdził, że używanie własnego imienia i nazwiska jest integralną częścią prawa do życia prywatnego i rodzinnego, a ingerencja państwa w tym zakresie poprzez zakazanie oryginalnej pisowni imienia i nazwiska danej osoby może być dokonana tylko wtedy, gdy jest proporcjonalnym środkiem do osiągnięcia uzasadnionych celów. Prawo do życia prywatnego i rodzinnego jest również chronione przez artykuł 22 Konstytucji Republiki Litewskiej, zgodnie z którym życie prywatne człowieka jest nienaruszalne, a prawo i sądy powinny zapewnić, że nikt nie będzie poddany samowolnej lub bezprawnej ingerencji w jego życie prywatne i rodzinne. Sąd zaznaczył również, że używanie własnego imienia i nazwiska jako prawo do życia prywatnego i rodzinnego jest również zrozumiałe w ramach prawa międzynarodowego.

Sąd uznał, że odmowa dokonania rejestracji i wydania aktu urodzenia na pierwotne nazwisko „Da Silva Xavier” spowodowałaby niedogodności administracyjne, osobiste i zawodowe przy udowadnianiu tożsamości dzieci i autentyczności przedstawionych dokumentów oraz ewentualnie doprowadziłaby w przyszłości do trudności w zakresie prawa spadkowego.

Według Sądu, zakaz dokonywania wpisu nazwiska z literą „x” jest nieproporcjonalny do niedogodności jakich doświadczyliby powodowie, gdyby dzieci powodów nie były wpisywane do rejestrów urodzeń pod ich oryginalnym nazwiskiem. Zakaz ten spowodowałby również naruszenie zasady nietykalności życia prywatnego i rodzinnego oraz naruszenie prawo do swojego imienia, które obejmuje prawo do nazwiska, imienia (imion) i pseudonimu (art. 2.20 kodeksu cywilnego Republiki Litewskiej). Przy podjęciu decyzji Sąd wziął również pod uwagę fakt, że pewna liczba obywateli litewskich o nazwiskach z literą „x” jest zarejestrowana w Urzędzie Ewidencji Ludności, co nie pociąga za sobą żadnych negatywnych konsekwencji. 

Zważywszy na okoliczności wskazane przez wnioskodawców, orzecznictwo sądów krajowych i międzynarodowych oraz stanowisko Państwowej Komisji Języka Litewskiego, zgodnie z którym dopuszczalne są pewne wyjątki, jednym z nich jest to, że nazwiska obywatelek Republiki Litewskiej, które zawierają związek małżeński z obywatelami obcego państwa i przyjmują ich nazwiska, mogą być pisane alfabetem łacińskim,  Sąd stwierdził, że obecna sytuacja nie jest zgodna z zasadą słuszności i jest nieproporcjonalna w stosunku do możliwych konsekwencji, jakie ponieśliby wnioskodawcy w przypadku wpisania różnych nazwisk małżonków i dzieci. 

Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) udziela pomocy prawnej osobom dotkniętym problemem oryginalnej pisowni imion i nazwisk w dokumentach osobistych. Pomocy prawnej udzielają prawnicy EFHR oraz współpracujący z Fundacją Adwokaci znanych kancelarii prawnych. Pomoc prawna obejmuje porady, sporządzanie dokumentów i reprezentowanie w sądzie. Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do rejestracji drogą mailową info@efhr.eu , telefonicznie + (370) 691 50 822.