Ustawa o mniejszościach narodowych na Litwie: brak woli politycznej czy zaniedbanie?

Analizując aktualną sytuację prawną na Litwie, Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) podkreśla pilną potrzebę przyjęcia ustawy o mniejszościach narodowych. akie prawo jest nie tylko zgodne z zobowiązaniami międzynarodowymi Litwy, ale również wpisuje się w standardy demokratycznego państwa prawa, które szanuje prawa człowieka i dba o ochronę mniejszości narodowych i etnicznych.

Od 2010 roku na Litwie nie ma obowiązującej ustawy o mniejszościach narodowych – poprzednia ustawa wygasła w 2010 roku, a nowej nie uchwalono. Brak odpowiednich regulacji prawnych może prowadzić do sytuacji, w której prawa mniejszości narodowych nie są wystarczająco chronione.

Obecnie jednym obowiązującym na Litwie aktem prawnym, który definiuje pojęcie mniejszości narodowych, gwarantuje im prawa i określa zasady ochrony jest podpisany przez Polskę i Litwę Traktat o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy. Traktat jest istotnym dokumentem współpracy dwustronnej i położył fundamenty pod udaną integrację obu krajów z NATO i Unią Europejską.

EFHR podkreśla, że przyjęcie ustawy o mniejszościach narodowych na Litwie nie tylko zabezpieczy ich prawa, ale również pomoże w budowaniu społeczeństwa opartego na wartościach demokratycznych, które szanuje różnorodność i dba o integrację mniejszości z większością społeczeństwa.

Warto również zwrócić uwagę na fakt, że w marcu 2023 roku Komitet Narodów Zjednoczonych zalecił Litwie zalecił Litwie „podjęcie pilnych działań i przyspieszenie przyjęcia nowej ustawy o mniejszościach narodowych, podjęcie skutecznych działań w celu pełnej ochrony mniejszości narodowych, w tym ich języka, religii, kultury i tożsamości”. W świetle tego zalecenia, przyjęcie ustawy o mniejszościach narodowych na Litwie staje się jeszcze bardziej pilne.

Konieczność uregulowania tej kwestii zauważają także politycy – posłanka Rita Tamašunienė wezwała w Sejmie do jak najszybszego przyjęcia ustawy o mniejszościach narodowych. Oświadczenie wygłosiła z okazji 29 rocznicy podpisania przez Litwę i Polskę Traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy.

EFHR uważa, że przyjęcie ustawy o mniejszościach narodowych na Litwie jest konieczne,  aby znaleźć się w gronie nowoczesnych państw opartych na rządach prawa szanujących prawa człowieka i dbających o ochronę najbardziej wrażliwych grup społecznych. Osiągnięcia EFHR oraz opinie organizacji międzynarodowych potwierdzają, że istnieje silna potrzeba kontynuowania działań na rzecz ochrony praw człowieka.