Ostateczny werdykt sądu – „w” i w dowodzie osobistym

W dniu 7 marca b. r. Najwyższy Sąd Administracyjny Litwy przyjął kolejną ostateczną i niezaskarżalną decyzję w kwestii pisowni „w“ w paszporcie Republiki Litewskiej oraz po raz pierwszy w dowodzie osobistym Litwy Michała Wardyn, który przynależy do mniejszości narodowych. Rodzina Wardyn jest dobrze znana jako jedna z pierwszych, która przed 10 laty rozpoczęła walkę o prawo do oryginalnej pisowni imiona i nazwiska. Sąd Okręgowy Miasta Wilno w 7 listopada 2016 roku przyjął orzeczenie, w którym zobowiązał Urząd Stanu Cywilnego (USC) do wydania nowego aktu ślubu obywatelce Litwy, która wyszła za mąż za obywatela Polski z nazwiskiem z „w”. W wydanym wyroku sąd uwzględnił zarówno orzeczenie C-391/09  Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Obywatelce Litwy wydano nowy akt ślubu oraz dokument prawa jazdy z literą „w”. W dniu 20 września 2016 roku Sąd Administracyjny Okręgu Wileńskiego przyjął kolejne orzeczenie, zobowiązujące Urząd Migracji do wydania synowi Wnioskodawców paszportu oraz dowodu osobistego Republiki Litewskiej z literą „w”. Tymczasem dziś Najwyższy Sąd Administracyjny Litwy uchylił tą decyzję twierdząc, że nazwisko syna Wardyn w paszporcie i dowodzie osobistym powinno być zapisane zarówno w formie oryginalnej, jak i litewskiej.

Podobne orzeczenie również zostało przyjęte i w sprawie „Pauwels”. 4 lipca 2016 roku Sąd Okręgowy Miasta Wilno zobowiązał USC do wydania dowodu osobistego obywatelce Litwy z literą „w”. Sąd uznał, że decyzja USC w sprawie pisowni nazwiska z „w” jest nieprawomocna i bezzasadna, ponieważ w nowym akcie ślubu nazwisko wnioskodawczyni było zmienione z „Pauvels” na „Pauwels”. Nowy akt ślubu wnioskodawców został sporządzony 19 sierpnia 2015 roku, zobowiązując orzeczenie Sądu Okręgu Wileńskiego z 30 lipca 2015 roku. Najwyższy Sąd Administracyjny Litwy zmienił to orzeczenie i zobowiązał do wydania dowodu osobistego z dwoma zapisami – w formie oryginalnej oraz litewskiej. Nie wiadomo jednak, w jakim miejscu w dowodzie osobistym znajdą się podwójnie zapisane imiona i nazwiska oraz według jakich zasad Urząd Migracji ma prawo wymagać zmiany już zapisach w aktach urodzenia lub ślubu wersji imion i nazwisk. Nie jest również jasne, na jakiej podstawie mają zostać wpisane dwie wersję imion i nazwisk, bez odpowiedniegoich wpisania w aktach urodzenia i ślubu. 

Pomocnik adwokata oraz reprezentantka Europejskiej Fundacji Praw Człowieka Ewelina Baliko twierdzi, że jest kilkadziesiąt analogicznych spraw, czekających na wyrok sądu, co tydzień o pomoc zwracają się nowi klienci.

Tydzień temu ten sam sąd wypowiedział się w sprawach „Mickiewicz” oraz „Jacquet”, w których zobowiązał USC do wydania paszportów dzieci z zapisami w wersji oryginalnej oraz litewskiej. Niestety, decyzja sądu pozostawiła wiele niejasności i nie załatwiła problemu mieszanych rodzin. Nawet po ostatecznej decyzji sądu USC odmawia wpisu w paszporcie dzieci Jacquet i Mickiewicz, dopóki wnioskodawcy z własnej woli nie zmienią wpisów w aktach urodzenia, to znaczy, że dopóki nie zrezygnują z oryginalnej pisowni nazwisk.

Należy jednak podkreślić, że w porównaniu z orzeczeniami sądów litewskich sprzed kilku lat, po raz pierwszy uznane zostało prawo obywateli Litwy do wpisów oryginalnej pisowni imion i nazwisk w dokumentach litewskich. Jest to ogromny sukces nie tylko EFHR, ale przede wszystkich demokratycznych przemian na Litwie. Jest to krok milowy w zapewnieniu praw człowieka i respektowania praw międzynarodowego.

 Biorąc jednak pod uwagę, że orzeczenia te nadal naruszają prawa obywateli Litwy do wyłącznego zapisania oryginalnych imion i nazwisk w dokumentach urzędowych Litwy EFHR złoży skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Komitetu Praw Człowieka ONZ.