Sprawy pisowni imion i nazwisk rozpatrywane nie tylko w Sejmie, ale też w sądach

Wczoraj, 9 maja, Sejm Republiki Litewskiej rozpatrzył dwa projekty ustawy pisowni imion i nazwisk w dokumentach i przekazał je komitetom na kolejne czytanie w Sejmie. Projekt ustawy Nr. XIIIP-353, pozwalający na oryginalny zapis na pierwszej stronie dowodu osobistego otrzymał 57 głosów poparcia, przeciwko głosowało 36 posłów, wstrzymało się 7 z nich. Projekt poparli liberałowie, przedstawiciele AWPL-ZChR, część konserwatystów i „chłopów”. Podstawowym komitetem został naznaczony Komitet Prawa i Praworządności.

Gediminas Kirkilas przedstawiając projekt podkreślił aktualność sprawy, iż „wszyscy obywatele są równi: kobiety, które wyszły za mąż za cudzoziemców oraz ci, którzy tu mieszkają. Prawa wszystkich… To jest kwestia praw człowieka – imienia i nazwiska. Wszystkich prawa są równe”. Europejski Trybunał Praw Człowieka oraz Trybunał Sprawiedliwość Unii Europejskiej już dawno poruszyły kwestię prawa do oryginalnego zapisu imienia i nazwiska, która zobowiązuje kraje Unii do jego wdrażania. To nie są przywileje czy kaprysy, to jest prawo człowieka, o które po dziś dzień trwa walka w sądach litewskich.

Prawie 30 spraw o pisowni imion i nazwisk rodzin mieszanych zostało wygranych z pomocą Europejskiej Fundacji Praw Człowieka (EFHR). Najnowszą wygraną (3 maja) jest sprawa nazwiska „Edwards”. Sąd Okręgowy w Wilnie zobowiązał do wydania nowego aktu ślubu z „w”. Sąd ukazał, że „uwzględniając wszystkie okoliczności przedstawione przez Wnioskodawczynię, pisemne dowody, pozycję stron zainteresowanych, pozycję Państwowej Komisji Języka Litewskiego o dozwolonych wyjątkach (ślub obywatela Litwy z obcokrajowcem oraz przyjęcie zapisu jego nazwiska, jako wzór uwzględniając zapis nazwiska obcokrajowca), jak również orzecznictwa krajowe i międzynarodowe, które wskazują, że obecna sytuacja nie jest słuszna, jest nieproporcjonalną niedogodnością, której by doświadczyli Wnioskodawcy z powodu zróżnicowanej pisowni nazwisk. Zakaz wciągnięcia do ewidencji nazwisko z literą „w” jest naruszeniem zasady nietykalności życia prywatnego i rodzinnego oraz prawa do imienia (art. CK 2.20).”

Natomiast projekt alternatywny (Nr. XIIIP-471), który sugeruje zapis oryginalny na drugiej stronie dokumentu otrzymał mniej poparcia. W przeciwieństwie do tego, co mówią zwolennicy projektu, propozycja ta nie rozwiąże problemów rodzin mieszanych. Orzeczenia Najwyższego Sądu Administracyjnego Litwy (LVAT) w sprawie podwójnego zapisu nazwisk Pauwels, Wardyn, Mickiewicz i Jacquet dotychczas nie są wdrożone.

Kilka dni wcześniej, 8 maja pomocnik adwokata Ewelina Baliko, reprezentująca rodziny walczące o prawo na nazwisko sporządziła nowe skargi sądowe w sprawach „Pauwels” „Jacquet”. W skargach wskazuje się, że art. 5 cz. 1 Ustawy Dowodu Osobistego i Paszportu głosi, iż dane w dowodzie osobistym i w paszporcie muszą być zgodne z danymi w Rejestrze Mieszkańców. Tak samo wypowiedział się i LVAT, który nie kwestionował zapisów z „w” i „q”, dlatego zapisy są uzasadnione.

Wg decyzji Urzędu Migracji, po orzeczeniach sądowych na pierwszej stronie dokumentu widniałby zapis litewski, co naruszy przepisy wspomnianej wyżej ustawy i nie wdroży orzeczeń LVAT, który podkreśla, że wpisy muszą być zgodne. Warto dodać, że po decyzji Urzędu Wnioskodawcy są zmuszeni złożyć wniosek, w którym dane z oryginalnym zapisem zostaną zmienione w Rejestrze Mieszkańców oraz w danych Centralnej Ewidencji. Przeniesienie oryginalnego zapisu nazwiska z pola „nazwisko” do pola „uwagi” jest równy przymusowej zmianie danych. Po takim wniosku nazwiska Wnioskodawców będą się różniły od nazwisk innych członków rodziny oraz od zapisów w innych dokumentach.

Pomocnik adwokata Ewelina Baliko dodaje, że w skargach prosi się o zwrócenie się sądu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wydanie orzeczenia prejudycjalnego, bo podwójny zapis imienia i nazwiska nie tylko może stworzyć podwójną tożsamość, ale łamie też prawo do swobodnego poruszania się.