Ankieta statystyczna dostępna do 28 lutego

Internetowa ankieta statystyczna o narodowości, językach i wyznaniu mieszkańców Litwy została przedłużona do 28 lutego. Pomimo że termin w porównaniu do założonego początkowo został wydłużony zaledwie o 10 dni, daje to jednak szansę na wypełnienie ankiety przez większą liczbę mieszkańców. Z kolei organizacje społeczne działające na rzecz mniejszości narodowych zyskują dodatkowy czas na aktywizację swoich środowisk i dołączenie do promowania udziału w oficjalnym ankietowaniu statystycznym.

Ankieta uzupełni powszechny spis ludności

Prowadzona przez Departament Statystyki internetowa ankieta statystyczna zawiera zaledwie 4 pytania, które mają na celu zebranie danych o narodowości mieszkańców, ich języku ojczystym, innych używanych językach oraz o wyznawanej wierze bądź przynależności do grupy religijnej. Zebrane podczas ankietowania dane zostaną włączone do podstawowego oficjalnego spisu ludności, by uzupełnić brakujące informacje.

Braki te, jak już zaznaczaliśmy wcześniej, są wynikiem zmienionej procedury przeprowadzania spisu powszechnego, który w 2021 roku odbywa się po raz pierwszy w sposób zautomatyzowany. Niektóre pobierane z rejestrów państwowych dane, takie jak narodowość mieszkańców, nie są kompletne, ponieważ nie wszyscy mieszkańcy mają wpis o narodowości w państwowych bazach danych. Oznacza to więc, że dane statystyczne o grupach etnicznych, zamieszkujących Litwę, mogą być niedokładne. Problem staje się tym większy, że dane statystyczne są uznawane za podstawę przy formowaniu kierunku polityki kraju względem mniejszości narodowych na najbliższą dekadę, zatem błędne dane mogą się stać podstawą do błędnych decyzji politycznych i mieć znaczący wpływ na życie codzienne mieszkańców kraju.

Inne kłopotliwe kwestie zautomatyzowanego spisu ludności

Poza kłopotliwą kwestią mniejszości narodowych, ankietowanie do nowego spisu ludności rodzi też kilka innych problematycznych aspektów, takich jak ograniczona dostępność ankiety ze względu na jej cyfrową formę – osoby nie posiadające dostępu do internetu czy komputera mają utrudnioną szansę wzięcia udziału w ankietowaniu internetowym. Do grona takich osób mogą należeć zatem osoby starsze, osoby mniej zamożne, mieszkańcy oddalonych miejscowości, osoby niepełnosprawne, co z kolei może nie zapewniać równych szans wszystkim mieszkańcom.

Kolejny problem jest zawarty w ograniczeniach językowych – ankieta internetowa dostępna jest w jedynej (litewskiej) wersji językowej, co jest niezrozumiałe biorąc pod uwagę fakt, że ankieta jest skierowana do pobrania danych o narodowości, języku ojczystym i wyznaniu mieszkańców, zatem zakłada, że kraj zamieszkują różne grupy etniczne. Ankieta zresztą zawiera takie opcje wyboru, które wskazują, że osoba ankietowana może nie znać języka litewskiego, jednak zmuszona jest to wypełniania ankiety właśnie języku państowym bez opcji wyboru innego języka. Pomimo że Departament Statystyki po apelu Europejskiej Fundacji Praw Człowieka i innych organizacji pozarządowych dołączył arkusze z przetłumaczonymi tekstami ankiety na języki angielski, rosyjski i polski, jednak służą one tylko jako pomoc przy wypełnianiu ankiety w języku państwowym. Nie jest to zatem rozwiązanie równoważne z udostępnieniem kilku wersji językowych ankiety.

Można też ocenić, że Departament Statystyki nie zadbał o szeroko zakrojoną kampanię informacyjną w podstawowych kanałach medialnych kraju, co również przyczynia się do ograniczenia wiedzy mieszkańców Litwy o prowadzonej przez departament ankiecie internetowej.

Ankietowanie uzupełniające

Departament Statystyki w kwietniu uruchomi też dopełniającą ankietę, ale tym razem na selektywnie wybranej grupie 40 tys. mieszkańców z całego kraju. Spośród mieszkańców, którzy nie brali udziału w dobrowolnej ankiecie w styczniu-lutym, przy zastosowaniu metodyki statystycznej zostaną wybrani uczestnicy nowej ankiety (ok. 40 tys. osób). Otrzymają oni oficjalny list z Departamentu Statystyki, informujący, że dana osoba została wybrana do udziału w badaniu statystycznym i że w tym celu skontaktuje się z nią rachmistrz. Ankietowanie będzie się odbywało telefonicznie, jednak gdyby nie udało się nawiązać kontaktu z osobą ankietowaną telefonicznie, rachmistrzowie z ankietą udadzą się osobiście do domu uczestnika. W trakcie tego badania wybrany uczestnik wypełni taką samą ankietę jaką wypełniali chętni podczas pierwszej tury ankietowania w styczniu-lutym.

Departament Statystyki zapowiada też, że zautomatyzowane spisy ludności w przyszłości mają być przeprowadzane częściej, zatem EFHR zachęca wszystkich do wpisania informacji o narodowości w rejestrach państwowych. Jak tego dokonać przeczytacie w artykule: Wpis o narodowości – instrukcja krok po kroku

Ankietowanie prowadzone przez ZPL a ankietowanie statystyczne

W styczniu 2021 r. Związek Polaków na Litwie ogłosił inicjatywę przeprowadzania Społecznego Spisu Ludności Polskiej na Wileńszczyźnie. Taka inicjatywa pokazała pozytywne zjawisko aktywizacji społeczeństwa i organizacji społecznych w reakcji na nowy sposób przeprowadzania spisu ludności i problemy, jakie mogą z tego wyniknąć dla mniejszości narodowych. Warto jednak zaznaczyć, że ankietowanie, prowadzone przez ZPL służy jedynie informacji wewnętrznej tej organizacji, wyłącznie w celach analitycznych, zatem informacje, podane w ankiecie prowadzonej przez ZPL (Społecznym Spisie Ludności Polskiej na Wileńszczyźnie) nie zostaną wciągnięte do oficjalnego spisu ludności, zatem też w żaden sposób nie polepszą danych statystycznych o liczbie mniejszości narodowych na Litwie. Inaczej ma się sprawa oficjalnej ankiety statystycznej – dane, uzyskane z ankiet statystycznych o narodowości, językach i wyznaniu zostaną automatycznie dodane do spisu ludności i wpłyną na liczby statystyczne, dotyczące mniejszości narodowych. Mieszkańcy zatem mogą wziąć udział w obu ankietowaniach, ale w spisie ludności będą uwzględnione tylko dane z oficjalnej ankiety Departamentu Statystyki. Można ją znaleźć na stronie https://surasymas.stat.gov.lt/

Więcej informacji o ankiecie można uzyskać dzwoniąc do Departamentu Statystyki pod numerem: (8 5) 236 4968, (8 5) 236 4637, (8 5) 236 4976, (8 5) 236 4898, (8 5) 236 4921.

Informacji, pomocy i konsultacji w sprawie spisu ludności, wpisu o narodowości i ankiecie statystycznej udziela też Europejska Fundacja Praw Człowieka, tel. +(370) 691 50 822, e-mail: info@efhr.eu

Powiązane artykuły:

Wypełnij ankietę statystyczną – podaj narodowość, wyznanie i język ojczysty

Spis ludności 2021 zmotywuje do potwierdzenia swojej narodowości