Rezolucja Parlamentu Europejskiego wzywająca do ochrony języków europejskich w UE

Dnia 11 września 2013 roku Parlament Europejski (PE) przyjął rezolucję w sprawie języków europejskich zagrożonych wymarciem oraz różnorodności językowej w Unii Europejskiej. Głównym celem przyjętego dokumentu jest ochrona i wspieranie dziedzictwa kulturowego i językowego Unii Europejskiej (UE) z pełnym uwzględnieniem różnorodności. Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) z radością odebrała przyjęcie wspomnianej rezolucji i w całości ją popiera licząc, że władze krajowe oraz odpowiednie instytucje państwowe odpowiedzą na zawarte w niej wezwania.

Zgodnie z art. 21 i 22 Karty praw podstawowych, do której odwołuje się rezolucja, UE szanuje różnorodność kulturową, religijną i językową, a wszelkie próby wprowadzenia wyłączności danego języka stanowią ograniczenie i naruszenie podstawowych wartości Unii. W przyjętej rezolucji PE zauważył, że polityka niektórych państw i regionów stwarza zagrożenie dla zachowania języków istniejących na ich poszczególnych obszarach nawet jeżeli języki te nie należą do zagrożonych w kontekście europejskim. W związku z tym, PE wezwał UE i państwa członkowskie do pełnego zaangażowania się w ochronę i propagowanie niepowtarzalnej różnorodności dziedzictwa kulturowego i językowego Unii. Wzywa też rządy państw członkowskich do potępienia wszelkiej dyskryminacji językowej oraz przestrzegania zobowiązań powziętych wraz z przystąpieniem do Konwencji UNESCO z 2005 r. w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego zarówno na swoim terytorium, jak i w umowach międzynarodowych. Wzywa również państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, do podpisania i ratyfikowania Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych (1992), czego Litwa nadal nie zrobiła oraz Ramowej konwencji na rzecz ochrony mniejszości narodowych (1995). Warto wspomnieć, że Francja i Grecja są jedynymi państwami członkowskimi UE, które nie ratyfikowały Europejskiej karty języków regionalnych i mniejszościowych.

W przyjętej rezolucji PE zwrócił również uwagę, że poszanowanie różnorodności językowej ma pozytywny wpływ na spójność społeczną, wzmacniając wzajemne zrozumienie, poczucie własnej wartości i otwartość, a także ułatwia dostęp do kultury oraz wzmaga kreatywność i zdobywanie kompetencji interkulturowych i przyczynia się do zacieśnienia współpracy pomiędzy krajami i narodami. EFHR uważa, że Litwa powinna zwrócić uwagę na swoje działania w tej sferze, gdzie przykładem konieczności wprowadzenia zmian jest między innymi pozbawienie np. mniejszości narodowej możliwości korzystania w języku ojczystym z informacji podawanych na oficjalnych stronach najważniejszych instytucji państwowych.

EFHR jest zdania, iż dbanie o języki zagrożone wymarciem jest równie ważne jak dbanie o języki mniejszości narodowych, co nieraz już podkreślała zwracając uwagę między innymi na konieczność wprowadzenia języków mniejszości narodowych jako pomocnicze w administracji, dwujęzycznych napisów ulic i miast czy też wspomnianych informacji na urzędowych stronach internetowych.

Warto wspomnieć, że zgodnie z danymi UNESCO, spośród 255 języków obecnie używanych w Europie, 128 jest uważanych za języki zagrożone, a 90 za języki „poważnie zagrożone”. EFHR liczy, że UE i jej państwa członkowskie opracują plany działania wspierające języki zagrożone wymarciem i podejmą niezbędne działania w celu wdrożenia ich w życie. EFHR oczekuje też, że uwzględniając istniejącą potrzebę oraz jej możliwe pozytywne konsekwencje dojdzie również do odpowiednich zmian w prawie Litwy zapewniających ochronę języków mniejszości.

Pełny tekst przyjętej rezolucji dostępny jest na stronie PE: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2013-0350+0+DOC+XML+V0//PL

Pełny tekst Konwencji UNESCO z 2005 r. dostępny jest na stronie: http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Konwencje__deklaracje_raporty/Konwencja_o_ochronie_roznorodnosci_form_wyrazu_kulturowego.pdf

EFHR