Kolejna krytyczna opinia w sprawie oryginalnej pisowni imion i nazwisk w dokumentach tożsamości

Dnia 25 kwietnia 2014 r. w Instytucie Języka Litewskiego odbyła się dyskusja nt pisowni imion i nazwisk w dokumentach tożsamości, z udziałem językoznawców, prawników, oraz działaczy kultury. Wnioski z dyskusji obiegły media jako opinia językoznawców, których zdaniem nie ma podstaw, by zmieniać tryb zapisywania nazwisk w litewskich dokumentach tożsamości.

EFHR przypomina, że Sejm może zmienić zasady pisowni imion i nazwisk w paszporcie jedynie po obowiązkowym uwzględnieniu opinii językoznawców. Główną rolę opiniodawczą w tej kwestii, zgodnie z orzeczeniem Sądu Konstytucyjnego z dnia 27 lutego 2014 r., mają jednak pełnić językoznawcy z Państwowej Komisji Języka Litewskiego (PKJL).

Zdaniem dyskutujących, imiona i nazwiska obywateli Litwy są faktem języka litewskiego. Nielitewskie litery przy zapisywaniu imion i nazwisk w dokumentach tożsamości byłyby zmianą alfabetu, ponieważ imiona i nazwiska należą do systemu języka. Wprowadzenie takich liter stworzyłoby też trudności przy zapisie takich nazwisk.

Główny wniosek z dyskusji brzmiał: „nie ma podstaw, by zmieniać obowiązujące przepisy w sprawie pisowni imion i nazwisk w litewskich dokumentach tożsamości Republiki Litewskiej”. Wyjątki mogą być stworzone jedynie osobom, które zawrą związek małżeński z obywatelem innego państwa i ich dzieciom, ale nie muszą one niszczyć całego systemu pisowni języka litewskiego. Żadna grupa obywateli, wyróżniana ze względu na narodowość, nie może mieć żadnych dodatkowych przywilejów w kwestii używania języka.

Większość językoznawców, biorących udział w dyskusji jest zdania, że jeżeli występuje taka wola, zapis imiona i nazwiska z użyciem nielitewskich liter, mógłby być dokonany na dodatkowej stronie dokumentu. Jednakże zdaniem EFHR, taki wpis nie rozstrzygałby problemu pisowni imion i nazwisk przedstawicieli mniejszości narodowych. Pisaliśmy o tym: http://www.efhr.eu/2014/04/11/kolejny-projekt-ustawy-o-pisowni-imion-i-nazwisk-wielki-niewypal/.

EFHR przypomina, iż zgodnie z orzeczeniem Sądu Konstytucyjnego z dnia 27 lutego 2014 r., pisownia imion i nazwisk w paszporcie obywatela Republiki Litewskiej jest przede wszystkim kwestią językową (http://www.efhr.eu/2014/03/06/reglamentacja-pisowni-imion-i-nazwisk-w-rekach-panstwowej-komisji-jezyka-litewskiego/). Sąd Konstytucyjny stwierdził również, że nielitewskie imiona oraz nazwiska mogą być zapisane nie tylko za pomocą litewskich liter, ale również można używać innych symboli alfabetu łacińskiego, które są zgodne z tradycją języka litewskiego i nie naruszają tożsamości języka państwowego. Sejm może zmienić zasady pisowni imion i nazwisk w paszporcie jedynie po obowiązkowym uwzględnieniu opinii językoznawców z PKJL, która pełni główną rolę opiniodawczą w tej kwestii.

Jak podaje Instytut, myśli z dyskusji, na propozycję jej uczestników, będą przedstawione w piśmie do Sejmu RL oraz PKJL. Fundacja liczy, że wystosowane do PKJL pismo, z podsumowaniem dyskusji, nie wpłynie na zmianę dotychczasowego stanowiska Komisji z dnia 14 stycznia 2008 r., w którym stwierdziła ona m.in., że nazwiska obce nie należą do systemu języka litewskiego. Więcej o stanowisku: http://www.efhr.eu/imie/.

EFHR popiera stanowisko Komisji oraz liczy na jej uwzględnienie podczas rozpatrywania kolejnych projektów ustawy dotyczącej pisowni imion i nazwisk. EFHR sądzi, iż tylko ustawa o pisowni imion i nazwisk w dokumentach tożsamości obywateli RL, uwzględniająca problemy i potrzeby mniejszości narodowych jak i małżeństw mieszanych może zapewnić odpowiednią reglamentację ochrony praw człowieka.

EFHR